หมวด ต

เต่าใหญ่ไข่กลบ หมายถึง การพยายามจะกลบเกลื่อนความผิดของตน
เตี้ยอุ้มค่อม หมายถึง คนที่มีฐานะต่ำต้อยหรือยากจน แต่รับภาระเลี้ยงดูคนที่มีฐานะเช่นตนอีก
ตกกระไดพลอยโจน หมายถึง จำเป็นที่จะต้องยอมเข้าไปเกี่ยวข้องกับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นเมื่อไม่มีทางเลี่ยง
ตกน้ำไม่ไหล ตกไฟไม่ไหม้ หมายถึง ตกอยู่ในที่คับขันอย่างไรก็ไม่เป็นอันตราย, ตกอยู่ที่ใดก็ไม่สูญหาย
ตนเป็นที่พึ่งเเห่งตน หมายถึง การทำอะไรด้วยตัวเอง แทนที่จะขอความช่วยเหลือจากผู้อื่น
ตบหัวกลางศาลา ขอขมาที่บ้าน หมายถึง ยอมรับผิดไม่สมกับความผิดที่ทําไว้
ต่อหน้ามะพลับ ลับหลังตะโก หมายถึง ต่อหน้าทำเป็นดี แต่พอลับหลังก็นินทาหรือหาทางทำร้าย
ตักน้ำใส่กระโหลก ชะโงกดูเงา หมายถึง ให้รู้จักฐานะของตนและเจียมตัว
ตักบาตรอย่าถามพระ หมายถึง จะให้อะไรแก่ผู้ที่เต็มใจรับอยู่แล้วไม่ควรถาม
ตัดไฟแต่ต้นลม หมายถึง ตัดต้นเหตุเพื่อไม่ให้เหตุการณ์ลุกลามต่อไป
ตัดหางปล่อยวัด หมายถึง ตัดขาดไม่เกี่ยวข้อง ไม่เอาเป็นธุระอีกต่อไป
ตัวเป็นเกลียว หมายถึง อาการที่ทำงานอย่างขยันขันแข็งมากจนไม่มีเวลาได้พักผ่อน
ตาบอดได้แว่น หมายถึง คนที่ได้สิ่งซึ่งไม่เป็นประโยชน์อะไรแก่ตน
ตามใจปากมากหนี้ หมายถึง เห็นแก่กินย่อมสิ้นเปลืองมาก
ตายประชดป่าช้า หมายถึง แกล้งทำหรือพูดประชดอีกฝ่ายหนึ่ง แต่ตัวเองกลับเป็นฝ่ายเสียหายจากการทำหรือพูดนั้น
ตำข้าวสารกรอกหม้อ หมายถึง หาเพียงแค่พอกินไปมื้อหนึ่งๆ
ตำน้ำพริกละลายแม่น้ำ หมายถึง ลงทุนไปโดยได้ผลประโยชน์ไม่คุ้มทุน
ตีเหล็กตอนร้อน หมายถึง ให้รีบตัดสินใจทำสิ่งที่มีประโยชน์เมื่อยังมีโอกาส
ตีงูให้หลังหัก หมายถึง กระทำสิ่งใดแก่ศัตรูโดยไม่เด็ดขาดจริงจังย่อมจะได้รับผลร้ายในภายหลัง
ตีตนไปก่อนไข้ หมายถึง เรื่องยังไม่เกิดก็ตื่นเต้น โวยวาย ตีโพยตีพายเกิดเหตุ
ตีปลาหน้าไซ หมายถึง พูดหรือทำกิจการของผู้อื่นซึ่งกำลังไปด้วยดีกลับเสียไป
ตีวัวกระทบคราด หมายถึง โกรธคนหนึ่งแต่ทำอะไรเขาไม่ได้ ไพล่ไปรังควานอีกคนหนึ่งที่เกี่ยวข้อง

 

 

หมวด ถ

ถ่มน้ำลายขึ้นฟ้า รดหน้าตัวเอง หมายถึง การคิดร้ายหรือดูหมิ่นบุคคลที่สูงกว่า
ถวายหัว หมายถึง ทำจนสุดความสามารถ, ยอมสู้ตาย
ถอดเขี้ยวเล็บ หมายถึง การเลิกทำในสิ่งที่ไม่ค่อยดี
ถอนรากถอนโคน หมายถึง ทำลายให้ถึงต้นตอ, ทำลายให้สิ้นเสี้ยนหนาม
ถอนหงอก หมายถึง ไม่นับถือความเป็นผู้ใหญ่, พูดว่าให้เสียผู้ใหญ่
ถอยหลังเข้าคลอง หมายถึง หวนกลับไปหาแบบเดิม
ถี่ลอดตาช้าง ห่างลอดตาเล็น หมายถึง ดูเหมือนรอบคอบถี่ถ้วน แต่ไม่รอบคอบถี่ถ้วนจริง

 

 

หมวด ท

เทือกเถาเหล่ากอ หมายถึง เชื้อสายวงศ์ตระกูลที่สืบเนื่องต่อกันมา
แทงใจดำ หมายถึง พูดตรงกับความในใจของผู้ฟัง
ทรัพย์ในดิน สินในน้ำ หมายถึง สิ่งที่มีอยู่หรือเกิดตามธรรมชาติ อันอาจนำมาใช้ให้เป็นประโยชน์ได้
ทองแผ่นเดียวกัน หมายถึง เกี่ยวดองกันโดยการแต่งงาน
ทองไม่รู้ร้อน หมายถึง เฉยเมย, ไม่กระตือรือร้น, ไม่สะดุ้งสะเทือน
ท้องยุ้งพุงกระสอบ หมายถึง คนกินจุ
ท่าดีทีเหลว หมายถึง มีท่าทางดี แต่ทำอะไรไม่ได้เรื่อง
ทำคุณบูชาโทษโปรดสัตว์ได้บาป หมายถึง ทำคุณแต่กลับเป็นโทษ ทำดีแต่กลับเป็นร้าย
ทำดีได้ดีทำชั่วได้ชั่ว หมายถึง คนเราทำอย่างไรก็จะได้อย่างนั้น
ทำนาบนหลังคน หมายถึง หาผลประโยชน์ใส่ตนโดยขูดรีดผู้อื่น
ทำนาออมกล้า ทำปลาออมเกลือ หมายถึง ทําการสิ่งใดถ้ากลัวหมดเปลืองย่อมไม่ได้ผลสมบูรณ์
ที่เท่าเเมวดิ้นตาย หมายถึง ที่ดินหรือเนื้อที่เล็กน้อย
ทุบหม้อข้าว หมายถึง ตัดอาชีพ, ทำลายอาชีพ

 

 

หมวด น

 

ในน้ำมีปลาในนามีข้าว หมายถึง ดินแดนที่มีความอุดมสมบูรณ์
นกน้อยในกรงทอง หมายถึง มีความเพียบพร้อมแต่ขาดอิสระ
นกสองหัว หมายถึง คนที่ทำตัวฝักใฝ่เข้าด้วยทั้ง 2 ฝ่ายที่ไม่เป็นมิตร โดยหวังประโยชน์เพื่อตน
นางนกต่อ หมายถึง หญิงที่ถูกใช้ให้ไปล่อคน (เหยื่อ) มาติดกับดัก
น้ำท่วมทุ่ง ผักบุ้งโหรงเหรง หมายถึง พูดมากแต่ได้เนื้อหาสาระน้อย
น้ำพึ่งเรือเสือพึ่งป่า หมายถึง การพึ่งพาอาศัยกัน, ความสามัคคี
นายว่าขี้ข้าพลอย หมายถึง พลอยพูดผสมโรงติเตียนผู้อื่นตามนายไปด้วย
น้ำกลิ้งบนใบบอน หมายถึง คนใจไม่แน่นอน กับกลอก
น้ำขึ้นให้รีบตัก หมายถึง มีโอกาสดีควรรีบทำ
น้ำขุ่นไว้ในน้ำใสไว้นอก หมายถึง แม้จะไม่พอใจก็ยังแสดงสีหน้ายิ้มแย้ม
น้ำซึมบ่อทราย หมายถึง หามาได้เรื่อยๆ
น้ำตาลใกล้มด หมายถึง ชายหญิงที่ใกล้ชิดกันมากย่อมห้ามใจไม่ให้รักกันได้ยาก
น้ำท่วมปาก หมายถึง พูดไม่ออกเพราะเกรงจะมีภัยแก่ตนหรือผู้อื่น
น้ำน้อยย่อมแพ้ไฟ หมายถึง ฝ่ายข้างน้อยย่อมแพ้ฝ่ายข้างมาก
น้ำนิ่งไหลลึก หมายถึง คนที่มีท่าหงิม ๆ มักจะมีความคิดลึกซึ้ง
น้ำผึ้งหยดเดียว หมายถึง เรื่องเล็กๆ ก็ทำให้มันเป็นเรื่องใหญ่ได้
น้ำพึ่งเรือ เสือพึ่งป่า หมายถึง การพึ่งพาอาศัยกัน, ความสามัคคี
น้ำมาปลากินมดน้ำลดมดกินปลา หมายถึง ทีใครทีมัน
น้ำร้อนปลาเป็น น้ำเย็นปลาตาย หมายถึง คำพูดที่ไพเราะอ่อนหวาน ซึ่งถูกใจผู้ฟัง แต่อาจเป็นโทษเป็นภัยได้
น้ำลดตอผุด หมายถึง เมื่อหมดอำนาจ ความชั่วที่ทำไว้ก็ปรากฏ
น้ำหนึ่งใจเดียวกัน หมายถึง มีความคิดเห็นเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน

 

 

 

หมวด บ

บ่นเป็นหมีกินผึ้ง หมายถึง คนที่ชอบบ่พึมพำอยู่เสมอ เห็นอะไรก็บ่นไปหมด
บอกศาลา หมายถึง ตัดขาด ไม่นับว่ามีความสัมพันธ์ต่อกันอีกต่อไป
บัวไม่ให้ช้ำ น้ำไม่ให้ขุ่น หมายถึง รู้จักผ่อนปรนเข้าหากัน มิให้กระทบกระเทือนใจกัน
บ่างช่างยุ หมายถึง คนที่ชอบพูดส่อเสียดยุยงให้เขาแตกกัน
บ้านเคยอยู่ อู่เคยนอน หมายถึง สถานที่ตนเคยอยู่อาศัยมาก่อน
บ้านเมืองมีขื่อมีแป หมายถึง บ้านเมืองหรือประเทศย่อมมีกฎหมายคุ้มครอง
บ้านแตกสาแหรกขาด หมายถึง ครอบครัวหรือบ้านเมืองต้องกระจัดกระจายพลัดพรากกัน
บ้านป่า เมืองเถื่อน หมายถึง บ้านเมืองที่ไม่มีกฎระเบียบบังคับในการอยู่ร่วมกัน
บ้าหอบฟาง หมายถึง บ้าสมบัติ เห็นอะไรเป็นของมีค่าจะเอาทั้งนั้น