หมวด ม

แมวเฝ้าปลาย่าง หมายถึง การฝากให้ผู้อื่นเฝ้าสิ่งของที่เขาต้องการอยู่แล้ว ย่อมทำให้สูญเสีย
ไม้เบื่อไม้เมา หมายถึง ขัดกันตะพึดเพราะใจโกรธกันมาก่อน
ไม่เห็นแก่ชี ก็เห็นแก่ผ้าเหลือง หมายถึง ไม่เห็นแก่พระ ก็เห็นแก่ผ้าเหลืองเถิด
ไม่เห็นโลงศพ ไม่หลั่งน้ำตา หมายถึง ไม่เห็นผลลัพธ์ที่น่าสลด ก็จะไม่สำนึกกับการกระทำที่ไม่ดีของตน
ไม่เห็นน้ำตัดกระบอก ไม่เห็นกระรอกโก่งหน้าไม้ หมายถึง ด่วนทำไปทั้งๆ ที่ยังไม่ถึงเวลาอันควร
ไม่ได้ด้วยเลห์เอาด้วยกล ไม่ได้ด้วยมนต์เอาด้วยคาถา หมายถึง ทำทุกอย่างเพื่อให้ได้ดังใจ
ไม้ซีกงัดไม้ซุง หมายถึง คนผู้มีฐานะต่ำไปคัดค้านหรือไปก่อความกับผู้มีอำนาจสูงกว่า
ไม่ดูเงาหัว หมายถึง ไม่รู้จักประมาณตน
ไม่ดูดำดูดี หมายถึง เลิกเกี่ยวข้องกันอย่างเด็ดขาด
ไม่พ้นชวด ฉลู ขาล เถาะ หมายถึง ทำอะไรไปแล้วไปไม่ตลอดรอดฝั่ง ไม่สำเร็จ
ไม่มีมูลฝอยหมาไม่ขี้ หมายถึง ไม่มีเหตุย่อมไม่มีผล
ไม่รู้จักเสือ เอาเรือเข้ามาจอด ไม่รู้จักมอดเอาไม้เข้ามาแหย่ หมายถึง ทำสิ่งที่ไม่รู้ว่าจะมีภัยแก่ตัว
ไม่รู้จักหัวนอนปลายตีน หมายถึง ไม่รู้ความเป็นมาหรือพื้นเพ
มดแดงแฝงพวงมะม่วง หมายถึง ชายที่ปองรักหญิงบ้านใกล้หรือที่อยู่ใกล้กัน
มะกอกสามตะกร้าปาไม่ถูก หมายถึง พูดจาตลบตะแลงพลิกแพลงไปมาจนจับคำพูดไม่ทัน
มะนาวไม่มีน้ำ หมายถึง คำพูดที่ไม่ไพเราะ พูดห้วนๆ
มัดมือชก หมายถึง บังคับหรือใช้วิธีการใด ๆ ให้อีกฝ่ายหนึ่งตกอยู่ในอำนาจแล้วจัดการเอาตามใจชอบ
มาเหนือเมฆ หมายถึง มีความคิดหรือชั้นเชิงเหนือผู้อื่น
มากหมอมากความ หมายถึง เมื่อมีคนมากก็มีเรื่องมากตาม
ม้าดีดกระโหลก หมายถึง มีกิริยากระโดกกระเดกลุกลนหรือไม่เรียบร้อย มักใช้กับผู้หญิง
มีทองเท่าหนวดกุ้ง นอนสดุ้งจนเรือนไหว หมายถึง มีสมบัติเพียงเล็กน้อย แต่กังวลจนนอนไม่หลับ
มีสลึงพึงบรรจบให้ครบบาท หมายถึง ให้รู้จักเก็บหอมรอบริบ ค่อยๆ เก็บสะสมเงินไว้
มือไม่พายเอาเท้าราน้ำ หมายถึง ไม่ช่วยแล้วยังขัดขวางการทำงานของผู้อื่น
มือถือสาก ปากถือศีล หมายถึง แสดงตัวว่าเป็นคนมีศีลธรรม แต่กลับประพฤติชั่ว

 

หมวด ย

ยกธงขาว หมายถึง ยอมแพ้
ยกภูเขาออกจากอก หมายถึง โล่งอก หมดวิตกกังวล
ย้อมแมวขาย หมายถึง การตกแต่งคนหรือของที่ไม่ดีโดยมีเจตนาจะหลอกลวงให้ผู้อื่นเชื่อว่าดี
ยิงปืนนัดเดียวได้นกสองตัว หมายถึง การทําอย่างเดียวแต่ได้ผล 2 อย่าง
ยื่นแก้วให้วานร หมายถึง เอาของมีค่าให้กับคนที่ไม่รู้จักค่าของสิ่งนั้น
ยืมจมูกคนอื่นเขามาหายใจ หมายถึง อาศัยผู้อื่นมักไม่สะดวก
ยุให้รำ ตำให้รั่ว หมายถึง ยุให้แตกกัน ทำให้ผิดใจกัน
ยุ่งเหมือนยุงตีกัน หมายถึง ยุ่งเหยิง สับสนปนเปกัน

 

 

หมวด ร

เรือใหญ่คับคลอง หมายถึง คนที่เคยรุ่งเรืองหรือเป็นใหญ่เป็นโต เมื่อตกตํ่าลงก็วางตัวอย่างคนสามัญไม่ได้
เรือล่มเมื่อจอด หมายถึง คนที่ทําตนเป็นคนดีมาตลอดแต่มาเสียคนเมื่อแก่
รอดปากเหยี่ยวปากกา หมายถึง พ้นอันตรายมาได้อย่างหวุดหวิด
รักดีหามจั่วรักชั่วหามเสา หมายถึง ใฝ่ดีจะมีความสุขความเจริญ ใฝ่ชั่วจะได้รับความลําบาก
รักพี่เสียดายน้อง หมายถึง ความลังเลไม่แน่ใจ ความไม่ปลงใจเลือกสิ่งของที่มีมากกว่าหนึ่ง
รักยาวให้บั่น รักสั้นให้ต่อ หมายถึง รักที่จะมีมิตรไมตรีต่อกันต้องตัดสิ่งที่ไม่ดีออก อย่าไปพูดถึง
รักวัวให้ผูกรักลูกให้ตี หมายถึง รักสิ่งใดก็ต้องระวังสิ่งนั้นให้ดี อย่าปล่อยตามใจ
รำไม่ดีโทษปี่โทษกลอง หมายถึง ทําไม่ดีหรือทําผิดแล้วไม่รับผิด กลับโทษผู้อื่น
รีดเลือดกับปู หมายถึง เคี่ยวเข็ญหรือบีบบังคับเอากับผู้ที่ไม่มีจะให้
รู้ไว้ใช่ว่า ใส่บ่าแบกหาม หมายถึง เรียนรู้ไว้ไม่หนักเรี่ยวหนักแรงหรือเสียหายอะไร
รู้จักเก็บรู้จักงำ หมายถึง รู้จักเก็บรักษาข้าวของ
รู้หลบเป็นปีก รู้หลีกเป็นหาง หมายถึง รู้จักเอาตัวรอดหรือปรับตัวให้เข้ากับเหตุการณ์

 

 

หมวด ล

เล่นกับหมาหมาเลียปาก หมายถึง ลดตัวลงไปหรือวางตัวไม่เหมาะสมจึงถูกลามปาม
เลือกที่รักมักที่ชัง หมายถึง ลําเอียง มีอคติ
เลือดข้นกว่าน้ำ หมายถึง ญาติพี่น้องย่อมดีกว่าคนอื่น
เลือดขึ้นหน้า หมายถึง โกรธมากจนหน้าแดง โมโหจนขาดสติ
โลภมากลาภหาย หมายถึง อยากได้หลายอย่างแต่ในที่สุดไม่ได้สักอย่างเดียว
ลงเรือลำเดียวกัน หมายถึง ทำงานร่วมกัน ร่วมรับผลการกระทำด้วยกัน
ล้มหมอนนอนเสื่อ หมายถึง ป่วยจนต้องนอนรักษาตัว
ล้วงคองูเห่า หมายถึง บังอาจลักขโมยหรือล่อลวงเอาทรัพย์สินเป็นต้นจากผู้ที่น่าเกรงขาม
ละเลงขนมเบื้องด้วยปาก หมายถึง ดีแต่พูด แต่ทำไม่ได้
ลิงขี้ใส่เรือ หมายถึง คนที่มีความซุกซน มักทำให้ของดีเป็นของเสีย
ลิ้นกับฟัน หมายถึง กิริยาล้อเลียนผู้ใหญ่เมื่อผู้ใหญ่เผลอ
ลูกไก่ในกำมือ หมายถึง อยู่ในอำนาจเหนือกว่าจะทำอย่างไรก็ได้
ลูกไม้หล่นไม่ไกลต้น หมายถึง ลูกย่อมไม่แตกต่างจากพ่อแม่มากนัก
ลูบหน้าปะจมูก หมายถึง ทำอะไรเด็ดขาดลงไปไม่ได้ เพราะเกรงจะไปกระทบกระเทือนพวกพ้อง

 

 

หมวด ว

ไวเหมือนลิง หมายถึง คนที่ทำอะไรก็เร็วไปเสียหมดทุกอย่าง
วัดรอยเท้า หมายถึง แข่งดีกับผู้มีอำนาจหรือลบหลู่บุญคุณของผู้มีพระคุณ
วันโกนไม่ละวันพระไม่เว้น หมายถึง ทำชั่วได้ตลอดเวลา
วันพระไม่ได้มีหนเดียว หมายถึง ครั้งนี้แพ้ ครั้งหน้าจะแก้ตัวหรือแก้แค้น
วัวเคยขา ม้าเคยขี่ หมายถึง คนที่เคยคุ้นกันมาอย่างดี รู้ใจกัน
วัวเห็นแก่หญ้า ขี้ข้าเห็นแก่กิน หมายถึง คนที่ตะกละตะกลามเห็นแก่กิน
วัวแก่กินหญ้าอ่อน หมายถึง ชายแก่ที่มีภรรยาสาวคราวลูกคราวหลาน
วัวพันหลัก หมายถึง อาการที่วกหรือย้อนกลับไปหาจุดเริ่มต้น
วัวลืมตีน หมายถึง ลืมกำพืดตนเอง
วัวสันหลังหวะ หมายถึง คนที่มีความผิดติดตัวทําให้คอยหวาดระแวง
วัวหายล้อมคอก หมายถึง การคิดหาทางแก้ไขหรือป้องกันภายหลังจากได้เกิดความเสียหายขึ้นแล้ว
ว่าแต่เขาอิเหนาเป็นเอง หมายถึง ทำสิ่งที่ตนเคยว่าหรือตำหนิผู้อื่นไว้
วานรได้แก้ว หมายถึง ผู้ที่ไม่รู้คุณค่าของสิ่งมีค่าที่ได้มาหรือที่มีอยู่
ว่าวติดลมบน หมายถึง เพลินจนลืมตัว

 

 

หมวด ศ

เศรษฐีขาดไฟ หมายถึง คนเรามีวันผิดพลาดกันได้
ศรศิลป์ไม่กินกัน หมายถึง ไม่ถูกกัน ไม่ลงรอยกัน